In mijn praktijk hoor ik het steeds vaker: ouders die elkaar, midden in een scheiding of conflict, compleet negeren. Geen woord wordt nog gewisseld. Soms wordt zelfs het kind genegeerd als die iets zegt terwijl de andere ouder erbij is. Wat begint als “ik wil geen ruzie maken” of “ik gooi liever geen olie op het vuur”, eindigt in ijzige stilte. En die stilte is allesbehalve neutraal.
Negeren als manier om controle te houden
Negeren wordt soms (onbewust) ingezet om afstand te bewaren of conflicten te vermijden. Maar het kan ook een vorm van controle zijn. “Als jij niet doet wat ik wil, dan besta je niet meer voor mij.” Die houding richt zich vaak op de ex-partner, maar soms ook, tijdelijk of structureel, op het kind. Bijvoorbeeld als het kind iets zegt of doet wat de pijn of boosheid van de ouder triggert.
Wat doet dit met het gezin?
Een gezin is een systeem. Als één ouder stopt met communiceren, verandert de hele dynamiek. Kinderen voelen dat onmiddellijk aan. Sommigen proberen de verbinding te herstellen door zich aan te passen, bemiddelend op te treden of extra hun best te doen. Anderen worden juist opstandig of teruggetrokken. In beide gevallen probeert het kind iets recht te zetten wat tussen de ouders misgaat. En dat is een rol die nooit bij een kind zou mogen liggen.
Wat doet het met het kind?
Een kind dat genegeerd wordt, voelt zich afgewezen. Niet gezien of gehoord worden, zeker door een ouder, raakt aan het gevoel van eigenwaarde.
Het kan leiden tot:
- Angst om te spreken of gevoelens te uiten
- Pleasen of overmatig aanpassen
- Opstandig of aandachttrekkend gedrag
- Verwarring en loyaliteitsproblemen
Voor kinderen is genegeerd worden vaak moeilijker te begrijpen dan een ruzie. Want een ruzie is tenminste nog contact. Stilte daarentegen kan voelen als totale afwijzing of zelfs onzichtbaarheid.
Zwijgen is ook communicatie
Wat vaak vergeten wordt: ook stiltes hebben een boodschap. Niet reageren ís reageren. Kinderen voelen de spanning, ook als er geen woorden vallen. Ze proberen het zelf op te lossen, met alle stress en verantwoordelijkheid die daarbij komt kijken. Die onzichtbare druk kan diepe sporen nalaten.
Wat kun je doen als ouder?
- Erken het effect van stilte. Kinderen voelen haarfijn aan wanneer ouders elkaar ontwijken of buitensluiten.
- Zorg voor neutraal contact met je ex-partner in het bijzijn van je kind. Dat hoeft niet warm of vriendschappelijk te zijn als dat niet meer lukt, wél respectvol.
- Reageer altijd op je kind. Zelfs als het lastig is. Een simpele gemeende “ik hoor je” of “we praten daar straks over” maakt al verschil. Ook de manier waarop je dit zegt is hierbij van belang
- Zoek hulp als het niet lukt. Mediation of begeleiding kan helpen om pijn, afstand of woede bespreekbaar te maken.
Laten we in gesprek gaan
We zeggen vaak: “Kinderen zijn veerkrachtig.” Dat is waar. Maar die veerkracht mag niet structureel nodig zijn om zich veilig te voelen binnen hun gezin. Als we echt het belang van het kind voorop willen stellen, begint dat bij het erkennen van wat onze stilte teweegbrengt. Wil je hierover praten of merk je dit patroon bij jezelf of je ex-partner? Neem gerust contact met me op. Soms kan één goed gesprek al veel helder maken.