Luisteren klinkt eenvoudig. Maar écht luisteren, zonder oordeel, zonder direct te reageren of je mening te geven, is een stuk lastiger dan het lijkt. Het een vaardigheid die in vrijwel elke situatie van onschatbare waarde is. In relaties, op het werk, tijdens conflicten, maar ook in contact met jezelf.
Wat bedoelen we met luisteren zonder oordeel
Luisteren zonder oordeel betekent dat je de ander ruimte geeft om te spreken, zonder dat je direct invult, vergelijkt, verdedigt of corrigeert. Je hoort wat er gezegd wordt zonder dat je er direct een mening over vormt. Je stelt vooral open vragen in plaats van aannames te doen en je luistert met aandacht zonder een weerwoord in je hoofd. Er is tijdens de gesprekken ruimte voor emoties, ook als die ongemakkelijk voelen.
Het gaat er dus niet om het eens te zijn met elkaar, maar om het begrijpen van elkaar.
Wat is de meerwaarde hiervan?
Tijdens mediation merken we vaak dat mensen zich pas echt openstellen/ kwetsbaar opstellen als ze zich gehoord en begrepen voelen. Niet als de ander gelijkt geeft, maar als de ander zonder oordeel luistert. Dat gevoel van erkenning is vaak de sleutel tot herstel van vertrouwen.
Luisteren zonder oordeel kan:
- Relaties versterken (zowel privé als zakelijk)
- Misverstanden en aannames voorkomen
- Ruimte creëren voor echte oplossingen
- Gespannen situaties kalmeren
Wat ook belangrijk is, het helpt jezelf om minder in de ‘reactie-stand’ te leven en meer in verbinding te zijn met je omgeving. En dat is echt waardevol.
Wat maakt luisteren zonder oordeel zo moeilijk?
Luisteren zonder oordeel is moeilijk omdat ons brein snel wil interpreteren, oplossen of vergelijken. We hebben geleerd om te reageren, advies te geven of onze mening te delen. Maar juist dat kan ervoor zorgen dat de ander zich niet gehoord voelt. Veelvoorkomende valkuilen zijn bijvoorbeeld:
- Ja maar… zeggen voordat de ander is uitgepraat
- Direct zoeken naar oplossingen
- De situatie van de ander vergelijken met je eigen ervaring
- Denken in goed/fout, terecht/onterecht.
Meestal zijn dit automatische reacties, maar als je jezelf betrapt op een van de bovenstaande, ben je al een stap dichterbij. Het begint namelijk met oefening en bewustwording.
Hoe kun je leren luisteren zonder oordeel?
Een paar praktische tips om deze vaardigheid te trainen:
- Pauzeer je reactie: Geef jezelf 2 seconden voordat je reageert. Die korte pauze helpt om niet automatisch in een oordeel te schieten.
- Stel open vragen: Bijvoorbeeld: “Hoe was dat voor jou?” of “Kan je er wat meer over vertellen?”
- Wees nieuwsgierig: Niet naar het ‘gelijk’, maar naar het perspectief van de ander.
- Let op non-verbale signalen: Stiltes, lichaamstaal en toon zeggen vaak meer dan woorden.
- Oefen actief luisteren: Vat samen wat je hoort, check of je het goed begrepen hebt: “Zeg je dat…”
Een levenslange vaardigheid
Luisteren zonder oordeel is niet iets wat je in één dag leert. Het is een vaardigheid die je je leven lang blijft ontwikkelen. Maar hoe vaker je het oefent, hoe meer verschil je merkt in gesprekken, in conflicten, op je werk en thuis.
Bij Dekker Familie Mediation is oordeelvrij luisteren de basis van ons werk. We creëren ruimte voor echte gesprekken. Gesprekken waarin niet het gelijk, maar het begrip centraal staat.